“Jende umila eta langile familian” jaio zela dio Jose Mari Esparzak. Langile klase honek borrokarako nahia eta grina eman zion, eta frankismopeko errepresioari aurka egin zion bereziki sindikalgintzan. Fabrikaren errealitatearekin batera, Montejurrako hilketak ezagutu zituen besteak beste, eta abangoardistako lana aurkeztu zuen historiaren inguruan, argitan utziz memoria eta historiaren garrantzia.

Behin literaturaren ateak irekita, Txalaparta argitaletxea sortu zuen Esparzak, eta irakurleek bere ondare zabalarekin gozatzen duten bitartean, bera eskertuta dago batez ere euskara eta Euskal Herriarekin.